Inslag V1

De V1-bom, ook wel bekend als de "Vliegende Bom" was één van de eerste onbemande raketwapens ingezet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het werd ontwikkeld door Nazi-Duitsland en was een van de zogenaamde "Vergeldingswapens", bedoeld om wraak te nemen op de bombardementen door de geallieerden. De V1 had een bereik van ongeveer 250 kilometer en kon een explosieve lading van ongeveer 850 kilogram dragen.

Het lanceerproces begon op een lange, schuine lanceerbaan. Een katapultmechanisme bracht de V1 in beweging, waarna de pulserende straalmotor werd ingeschakeld. De bom werd vervolgens op een vooraf ingestelde koers gestuurd met behulp van een eenvoudig gyroscopisch navigatiesysteem. Een teller mechanisme in de motor telde de omwentelingen van de propeller aan de voorkant van de bom. Wanneer een vooraf ingesteld aantal omwentelingen was bereikt, sloot een klep, waardoor de motor stopte en de bom begon te dalen naar zijn doel. De V1-bommen werden voor het eerst ingezet op 13 juni 1944, een week na D-Day, de geallieerde invasie van Normandië.

Op 19 februari 1945 viel zo een V1 neer op enkele meters hier vandaan. René Van Laere herinnert het zich nog alsof het gisteren was: “Mijn grootvader vroeg om hout te halen wat verderop, maar toen ik buiten kwam, vroeg Tine Boelaerts of ik voor haar iets wou gaan halen in de winkel. Omdat ik mocht van mijn moeder heb ik dat toen snel gedaan. Toen ik terugkwam en de kruiwagen wou nemen om snel het hout te gaan halen zag ik de knecht van de boer weglopen van de wei en naar een gracht springen. Ik wist niet wat er gebeurde, ik dacht dat hij zot was geworden, tot ik zag dat er een vliegende bom recht op ons huis afkwam. Nog nooit was ik zo snel geweest om naar binnen te lopen. Ik dook onder de keukentafel terwijl mijn leven voor me bij aan het flitsen was. De knal volgde maar opnieuw had ik wonder boven wonder niets: De V1 was bij het dalen sneller naar beneden gekomen dan ik verwachtte en kwam eerder tot ontploffing, vlakbij de plaats waar ik hout had moeten halen. Door eerst naar de winkel te gaan, was mijn leven gered.”

“Op de rand van de inslag stond er een jong fruitboompje dat door de impact half plat was geslagen,” vertelt Walter Van Hoecke. “Toen ik het huis, met adres Assenedesteenweg 128, kocht van eigenares Julienne Van Kerkhove, moest ik beloven het boompje te laten staan als herinnering aan het overlijden van haar dochtertje. Zij zou een tijd na de inslag zijn gestorven, waarschijnlijk van de ‘klop’ van de ontploffing. En die boom was voor haar het symbool voor het verlies van haar dochtertje. We hebben haar wens dan ook steeds gerespecteerd en op een gegeven moment ook een standbeeld van een stier aangekocht die de boom blijft ondersteunen, zodat deze niet onvoorzien kan breken. Toen we een beetje verderop de afsluiting wouden aanpassen, bleek dan ook heel snel dat haar verhaal klopte: op die plaats vond ik het begin van een put die men volgestort had met brokstukken van de omliggende huizen, wellicht om zo de krater mee te helpen opvullen. Ook aan de zijgevel van het huis van Assenedesteenweg 128, kan je nog de herstellingswerken zien die na de oorlog zijn uitgevoerd. Men heeft toen een betonnen gewelf moeten steken om de oorlogsschade te herstellen die door de V1 was aangebracht. Dat moet toch een enorme ravage geweest zijn die toen is aangebracht.”

Daarnaast weten we ook uit 2 getuigenissen dat Liliane De Backer, die op dat moment 2 jaar oud was, door de inslag een glasscherf tegen haar oor kreeg en hierdoor permanente gehoorschade opliep. Het glas was afkomstig van het glazen dak van de veranda, die door de impact verbrijzelde. Ook 2 baby’s uit de familie Bruggheman, kwamen er met de schrik van af: de muur die dreigde om te vallen op hun wiegje, werd gestut door een zware kast. Hierdoor kregen ze gelukkig enkel wat stof te verduren.

Als bij wonder vielen er dus geen rechtstreekse doden en bleef het bij gekwetsten. De persoonlijke verhalen zijn op zijn minst indrukwekkend te noemen. Ze onderstrepen de impact op ons, als mens, bij zo’n gebeurtenis. De materiële impact werd op 20 februari 1945 door architect Geo Bontinck opgetekend. Zo merken we het volgende op uit zijn verslag die hij voor de gemeente opmaakte: “De vliegende bom is ingeslagen op het deel land gelegen tussen de Assenedesteenweg en de Denderdreve, ongeveer 50 meter van de eerst vernoemde straat en ongeveer 30 meter van de laatst vernoemde straat. De krater is enkele meters diep en heeft een diameter van 10 meter. De straten zijn niet beschadigd, dus er is normaal verkeer mogelijk. Er is geen schade aan telefoonleidingen, daar de wijk hier nog niet op aangesloten is. De elektriciteit is wel enkele uren onderbroken geweest. 28 huizen zijn zwaar beschadigd en in principe niet meer bewoonbaar, 123 huizen liepen lichte beschadigingen op.”

Na de inslag was er een golf van solidariteit onder de inwoners. Zo richtte men een steuncomiteit op en werd er 55271,50 Belgische Frank ingezameld. Dit geld werd verdeeld onder de zwaarst getroffen.

Andy Standaert
Bronnen tekst:

- Opgenomen getuigenis René Van Laere (2025), Standaert Andy, privé archief
- Opgenomen getuigenis Walter Van Hoecke (2025), Standaert Andy, privé archief
- Getuigenissen over de V1 (2016), Joos Lieven, privé archief
- Deskundig verslag (20/02/1945), Bontinck Geo, gemeentelijk archief
- Verslag Steuncomiteit geteisterden V1-inslag (29/05/1945), onbekende auteur, gemeentelijk archief

Deze herdenkingsplaat werd gerealiseerd door lokaal bestuur Zelzate & cultuur@zelzate.