Veel zusters

De Abdij van Doornzele werd in 1234 gesticht en behoorde toe aan de cisterciënzerinnen. Volgens het boek Geschiedenis van Evergem (1994) zou de groep uit Gistel in Doornzele terecht gekomen zijn en zich aangesloten hebben bij de orde van Cîteaux, vandaar: cisterciënzerinnen. De werkgroep Achiel De Vos schrijft: “In Kluizen bezat de abdij 342 hectare, in Ertvelde 204 hectare en in Zelzate een kwart van de totale oppervlakte.” En: “Toen de Evergemse Kristoffelommegang op de maandag na Pinksteren van het jaar 1305 Doornzele aandeed, werden de voorname processiegangers door abdis Maria De Vogel ontvangen.” Het onderstreept het belang van deze abdij.

De zusters hielden zich bezig met landbouw en de ontginning van de streek. Ze hadden weinig van doen met het parochiale leven in Evergem. In 1578 werd het klooster geplunderd door de beeldenstormers. In 1586 trokken een aantal zusters naar Gent en stichtten daar een nieuwe abdij, gelegen aan de huidige Doornzelestraat 15, waar nog een stuk kloostergang zichtbaar zou zijn.

De abdij van Doornzele werd door het Franse bewind opgeheven in 1796, de vestiging in Gent een jaar later. In Doornzele werd op het voormalige abdijterrein een kasteelpark aangelegd. De Abdij van Doornzele, een slotklooster, leeft in Doornzele nog verder in de naam van het ontmoetingscentrum Ter Gulden Celle en ook ons digitale kunstwerk verwijst naar het slot en grendel waarachter de zusters zich schuil hielden.

Toch is niets want het lijkt want we staan hier aan een klooster dat niets (of nauwelijks iets) te maken heeft met die Oude Abdij. Dit gebouw is de Vrije lagere school en voormalige beroepsschool die we in Doornzele kennen als Sint-Franciscus en bijhorend het Klooster voor de zusters van het Heilig Hart van Maria, ook zusters maar geen cisterciënzerinnen. School en klooster werden opgericht voor arme wezen en bejaarde vrouwen in 1842 en vervulden die functie tot 1925. Stichter was weldoener Thadeus Van Saceghem, bewoner van het nabijgelegen kasteel van Kluizen, gelegen in Terdonk, dat stukje stadsrand Gent dat quasi onzichtbaar overgaat van Doornzeledries naar havengebied. Trouwens: op de plek waar voorheen de oude abdij van Doornzele stond en die toen al grotendeels verdwenen was. Dat leren we uit de Inventaris Onroerend Erfgoed.

De bekende Gentse architect en vrijmetselaar Louis Minard breidde het klooster uit in 1849 en bouwde er in opdracht van de nieuwe kasteelbewoner De Potter-Soenens een kapel in 1858. Deze kapel werd omstreeks 1950 omgebouwd tot klaslokalen. Dit klooster speelt een grote rol in de drang naar zelfstandigheid en een eigen parochie van Doornzele ten opzichte van het ‘grote’ Evergem. In de 18de en 19de is daar binnen de dekenij en binnen het Evergemse gemeentebestuur een heroïsche strijd over gevoerd, dat kan je allemaal haarfijn lezen in de Appeltjes van het Meetjesland, editie 4, 1963.

‘De 10 tegels’ is een verzameling van 10 digitale kunstwerken door de Gentse kunstenares en grafisch ontwerper Diane Aerts. De tegels werden ontwikkeld door keramiste Kathleen Wittouck van De Kleituin uit Lovendegem. Deze artistieke samenwerking kwam tot stand bij het Europese Leaderproject De Stadsrand van Toerisme Meetjesland. Het deelproject ‘De 10 tegels’ in Doornzele en Kerkbrugge-Langerbrugge werd ontwikkeld door COMEET Cultuurregio Meetjesland in overleg met de gemeente Evergem, de werkgroep Evergem Ontrafeld, Erfgoedhoeders en enthousiaste buurtbewoners die we ontmoetten op diverse co-creatieve momenten en overlegavonden. Op hun vraag wilden we niet raken aan het landschap met 10 effectieve kunstwerken op het terrein maar voegen we discreet 10 belangrijke Evergemse verhalen en herinneringen toe aan het Stadsrand-landschap, een kunstwerk op zich. Met dank aan iedereen die hier een deel(tje) van uitmaakte. Grote dankbaarheid aan de lagere school Braambos en aan ervaringsgerichte plek COMPOT omdat we mogen tegelen op de poort. Veel dank aan de gemeente Evergem en de vrijwilligers van Ter Gulden Celle waar we met onze denkgroepen te gast waren en waar we ook veel inspiratie vonden. COMPOT is een ervaringsgerichte plek beheerd door Stappen VZW en LEJO vzw, waar ontmoeting en verbinding centraal staan. Een plek voor jongeren, vrijwilligers, buurtbewoners, teams en nieuwsgierige bezoekers. Alles gebeurt er vanuit gelijkwaardigheid en de kracht van authentieke bewegingen.